Jan Szumski, PhD, Associate Professor

03.10.2020 | 01.10.2025

Associate Professor

History of Humanist and Social Thought Research Unit – supervisor Room: A10 Office hours: Wednesday, Thursday 11am–1pm tel. +48 22 65 72 863 e-mail: szumski_jan@onet.eu ORCID: 000-0001-6591-5795

Academic interests

• History of the Soviet Union
• Soviet-Polish relations
• The history of the East Central Europe of the 20th c., political, social, educational and academic processes in Poland and the USSR

Education, academic degrees and titles

• 2016 – Post-doctoral degree (habilitation) in History, dissertation entitled “History and Politics: the USSR versus the historical discipline in Poland in 1945-1964”;
• 2007 – Doctor of Philosophy in History, dissertation entitled “Sovietization of Western Belarus in 1944-1953: Propaganda and Education in the Service of Ideology”;
• 2003-2007 – The Polish Academy of Sciences (PAS), The Graduate School for Social Research at the Institute of Philosophy and Sociology, PhD studies;
• 2003 – Master of Arts in Cultural Studies; MA dissertation entitled “Polish education in Grodno region 1944-1953”;
• 2001-2003 – The University of Warsaw, The Centre for East European Studies. Two-year complementary MA studies;
• 2001 – Master of Arts in History; MA dissertation “The modernization of the Soviet army forces in the early 1960s”
• 1996-2001 – The Grodno State University (Belarus). Five-year combined BA and MA studies, History Department;

Employment

• 2021–2022 – Acting Director of the Historical Research Office of the Institute of National Remembrance
• since 2020 – supervisor of the History of Humanist and Social Thought Research Unit, Institute for the History of Science, PAS
• 2018–2020 – professor at the Department of the History of Social Sciences, Institute for the History of Science, PAS
• 2011––2017 – assistant professor at the Institute of International Law, European Union and International Relations of the Faculty of Law and Administration, UKSW
• 2008–2017 – assistant professor at the Institute for the History of Science, PAS

Participation in national and international research projects

• 2021–2022 – Solidarni z naukowcami [Solidarity with researchers] program under the initiative Solidarni z Białorusią [Solidarity with Belarus], role: representative of the Institute for the History of Science, PAS in the proceedings under the initiative, guardian of the visiting scholar, awarded a NAWA (National Agency for Academic Exchange) scholarship.
• 2011–2022 – Project Stosunki polsko-sowieckie w latach 50. – początku lat 60. [Polish-Soviet relations in the 1950s – early 1960s]. Investigators: Russian State Archive of Contemporary History (Moscow), Institute of National Remembrance (Warsaw); financing: from national funds; role: member of an international research unit
• 2017–2018 – Project “The Soviet Historical Memory Policy Versus History Disciplines in The Slavic Countries of Eastern Bloc, 1945–1989”; financing: U.S. Department of State, Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Poland, role: grant holder/PI
• • 2011–2015 – Individual research project “Historia nauki polskiej 1944–1989” [History of Polish Science 1944–1989], project number: 11H 11 012580; financing: National Program for the Development of Humanities of the Ministry of Science and Higher Education, role: research team member
• 2012–2014 – International research project “The End of Era: Eastern Europe and the Soviet Union, 1989/91”. investigator: Ludwig Botzmann Institute in Graz (Austria), Harvard University (Davis Center for Russian and Eurasian Studies), Russian State Archive of Contemporary History. Role: international research team member
• 2010–2013 – Project “Akademie Nauk i wyższe uczelnie Polski i Rosji: polsko-rosyjskie relacje w sferze nauki XVIII–XXI w.”; investigator: Institute for the History of Science, PAS; financed by the Ministry of Science and Higher Education; role: research team member
• 2010–2011 – International research project “Stalins Wirtschaftspolitik an der sowjetischen Peripherie” investigator: Ludwig Boltzmann-Institut für Kriegsfolgen-Forschung (Austria), role: research team member
• 2008–2010 – Polish-Belarusian research project “Historia stosunków polsko-białoruskich w XIX i XX w.” Project number: A31-06. Investogator: Faculty of History and Sociology of the Grodno State University (Belarus); financed from the funds of foreign institutions; role: research team member;
• 2008–2009 – Individual research project “The Collectivization of Western Belarus in the Years 1944–1952” (No. AZ 09/SR/08lm); financed by Gerda Henkel Stiftung (Düsseldorf, Germany); role: principal investigator

Membership in scientific societies and organisations

• Subunit of Slavic and East European Studies of the Committee of Historical Sciences, PAS, member
• Fulbright Alumni Association, member
• International Exchange Alumni Community, member
• Scientific Council of the Institute for the History of Science, PAS, member
• Józef Mianowski Fund, 2011, member of the Audit Committee
• Commission of Historians of Poland and Russia, 2009, scientific secretary
• Committee for the History of Science and Technology, PAS, 2020, expert

Scholarships and prizes

• February 2018- May 2018 – Award (Scholar Research Support,) granted by the Hoover Institution Library & Archives, Stanford University. Project title: The Soviet National Policy towards Polish National Minority 1917-1991;
• September 2017-May 2018 – Fulbright Senior Award, Polish-U.S. Fulbright Commission. Project title: The Soviet Historical Memory Policy Versus History Disciplines in The Slavic Countries of Eastern Bloc, 1945-1989;
• April-May 2010 – Individual Research Fellowship “Kwerenda” of the Foundation for Polish Science;
• June 2008-May 2009 – Individual Research Fellowship of the Herda Henkel Stiftung (Düsseldorf);
• November 2005 – Junior Research Fellowship of the German Historical Institute in Warsaw;
• October 2004 – June 2007 – Tuition Scholarship of the Higher Education Support Program (The Graduate School for Social Research at the Institute of Philosophy and Sociology, PAS)

Selected publications

Authored and co-authored books

• (2025) Spatial Dimensions of Russian and Soviet Imperial Ideologies and Practices (1689-2023), Warsaw. [co-authored]
• Góra, D., Werra, Z. (2021) Rzeczpospolita, ale jaka?, Warsaw, 217 pp.
• (2016) Historia a polityka. ZSRR wobec nauki historycznej w Polsce 1945-1964 [History and Politics: the USSR versus the historical discipline in Poland in 1945-1964], Warsaw: Institute for the History of Science, Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, 430 pp.
• (2012/2014) Саветызацыя Заходняй Беларусі (1944 – 1953 гг.). Прапаганда і адукацыя на службе ідэалогіі [Sovietization of Western Belarus (1944-1953): Propaganda and Education in the Service of Ideology], Bialystok, Vilnius: Institute for Historical Research on Belarus in Vilnius and the Belarusian Historical Society in Bialystok; Smolensk: underground publishing house affiliated to the Institute of Belarusian Culture in Smolensk, 326 pp.
• (2010) Sowietyzacja Zachodniej Białorusi 1944-1953. Propaganda i edukacja w służbie ideologii, Cracow: Arcana Publishing House, 362 pp.

Volumes of documents

• Wialiki, A. (2021) Dzierżyńszczyzna 1932–1937. Rejon skazany na likwidację, Warsaw, 224 pp.
• Советско-польские межпартийные отношения в документах. КПСС и ПОРП/СДРП (1989-1991) [Soviet-Polish Cross-Party Relations in CPSU and PUWP/SdRP Documents (1989-1991), Warsaw: Cardinal Stefan Wyszynski University and Black Box. [co-edited]
• (2012) Geneza paktu Hitler-Stalin. Fakty i propaganda [Genesis of Hitler-Stalin Pact: Facts and Propaganda], Warsaw: The Institute of National Remembrance, 272 pp.
• (2009) Przewrót majowy 1926 roku w oczach Kremla [The May Coup d’État of 1926 in the Eyes of the Kremlin, Warsaw: The Institute of National Remembrance, 317 pp.

Translations

• Chorosz, I. (2019) Podróż po przemysłowej strefie osiedlenia. Polski przemysł włókienniczy. Żydowskie wytwórnie i żydowscy robotnicy. Warsaw: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 212 pp.

Chapters in edited volumes

• (2025) ‘Where is Pilsudski leading Poland’? Soviet  open-source intelligence on Poland 1921-38’, in: The national Liberation and anti-Sooviet Movement in the Caucasus and East Central Europe. Warsaw.
• (2024) ‘Działalność jezuitów na Kresach Północno-Wschodnich – wybrane zagadnienia’, in: Graczyk, W. and Marszalska, J. M. (eds.) Jezuici. Nauka, kultura, duchowość. Warsaw: Wydawnictwo UKSW, pp. 125-140.
• (2023) ‘Szkolnictwo polskojęzyczne w Białoruskiej SRS’, in: Gawin, T. (ed.) Polacy na Białorusi od powstania styczniowego do XXI wieku. Warsaw: Wydawnictwo UW, pp. 327-340.
• (2021) ‘Wyzwania związane z tłumaczeniem źródeł z języka rosyjskiego. Kilka uwag na podstawie własnych doświadczeń w tłumaczeniu i edycji specjalistycznych tekstów o tematyce historycznej’, in: Sikorska-Kulesza, J. (ed.) Źródła z Królestwa Polskiego, Litwy i Rusi. Warsztat edytora. Warsaw: Wydawnictwa UW, pp. 177–193.
• (2020) ‘Le politiche storiografiche dell’Unione Sovietica verso i paesi slavi del blocco orientale’, in: Santoro, S. and Zavatti-Unicopli, F. (eds.) Strutture formali ed istituzionali, 1945–1989 Clio nei socialismi reali. Il mestiere di storico nei regimi comunisti dell’Europa orientale. Milan, pp. 37–57.
• (2019) ‘Документы ЦК КПСС по истории советско-польских отношений как источник по истории партийного делопроизводства’, in: Кузнецовой, Т. В. (ed.) Управление документацией: прошлое, настоящее, будущее. Материалы IV Международной научно-практической конференции. Москва, pp. 224–234.
• (2019) ‘Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku w oficjalnym przekazie i historiografii ZSRR okresu po drugiej wojnie światowej’, in: Zasztowt, L. And Szumski, J. (eds.) Rok 1918. Odrodzona Polska i Sowiecka Rosja w nowej Europie, 1. Warsaw, pp. 221–235.
• (2018) ‘Sowietyzacja ludności polskiej BSRR. Życie kulturalne, oświatowej i religijne’, in: Gawina, T. (ed.) Polacy na Białorusi od końca XIX do początku XXI w. Polityka-Społeczeństwo-Kultura. Warsaw, pp. 443–458.
• (2017) ‘К вопросу создания Комиссии историков ПНР и СССР’, in: Макаров, Н.А. (ed.) Россия в польской историографии, Польша в российской историографии (к 50-летию Комиссии историков России и Польши). Москва, pp. 25–42.
• (2015) ‘Wpływ elity władzy ZSRR na rozwój nauki w Polsce 1945–1964’, in: Zasztowot, L. and Schiller-Walicka, J. (eds.) Historia nauki polskiej, 10(1), 1944–1989. Warsaw, pp. 93–145.

Articles

• (2024) ‘Historia II wojny światowej w rosyjskiej polityce historycznej wobec Polski: renesans sowieckiej wykładni dziejów’, Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie, 20, pp. 22-39.
• Libera, P. (2023) ‘Między ekspozyturą białego wywiadu a instytucją naukową: ośrodki badające problematykę polską w Związku Sowieckim w latach 1921-1938’, Pamięć i Sprawiedliwość, 3(43), pp. 294-318.
• (2023) ‘<I only do it to stay alive>. Development of the Narrative of Unification of the Western Lands of Ukraine and Belarus with the Ukrainian and Belarusian Soviet Republics in Soviet Historical Propaganda’, AREI: Journal for Central and Eastern European History and Politics, 2, pp. 144-163.
• (2023) ‘Działalność Pracowni Historii Idei Humanistycznych i Społecznych Instytutu Historii Nauki PAN w 2022 r.’, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 3, pp. 271-278.
• (2022) ‘Działalność Pracowni Historii Idei Humanistycznych i Społecznych Instytutu Historii Nauki PAN w 2021 r.’, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 3, pp. 187-196.
• Żuławnik, M. (2021), ‘Польско-узбекские научные связи и сотрудничество в области архивных исследований: основные проблемы и перспективы развития’, O‘zbekiston tarixi, 2, pp. 100–109.
• (2020) ‘Stalinowska wykładnia paktu Ribbentrop–Mołotow w sowieckim oficjalnym przekazie oraz rosyjskiej polityce historycznej. Echa sprzed wieków’, Pamięć i Sprawiedliwość, 2 (36), pp. 307–327.
• (2020) ‘Źródła do historii Polaków w Sowieckiej Rosji i ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym w zbiorach proweniencji sowieckiej w archiwum Instytutu Hoovera’, Dzieje Najnowsze, 3 (52), pp. 211–228.
• (2019) ‘The USSR’s Politics of History toward the Slavic Countries of the Eastern Bloc: Formal and Institutional Frameworks. 1945–1989’, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 64(4), pp. 61–81.
• (2012) ‘Instytucjonalne podporządkowanie polskich nauk historycznych Związkowi Radzieckiemu 1944 – połowa lat 60’, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 57(3–4), pp. 67–88.
• (2012) ‘Problem udostępniania materiałów archiwalnych w relacjach polsko-sowieckich 1945–1965’, Dzieje Najnowsze, 1(54), pp. 133–158.

Review essays and reviews

• (2018) ‘Historyk czy szpieg? – zachodni historycy w sowieckich archiwach’, Review of A Spy in the Archives. A Memoir of Cold War Russia by S. Fitzpatrick. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 4, pp. 141–152.

Review essays and reviews

• 2021 Participation in the habilitation proceedings as a reviewer appointed by the Council of Scientific Excellence, review of scientific output and habilitation thesis Dyskurs historii nauki by Dr. Tomasz Falkowski from the Faculty of History of the Adam Mickiewicz University in Poznań. Field of humanities, discipline of history.
• 2020 Review of the scientific output and research project of the candidate for the grant category Fulbright Senior Award.
• 2019 Review in the doctoral proceedings: Piotr Olechowski, Polacy we Lwowie. 1944–1959, University of Rzeszów, field of humanities, discipline of history.
• 2019 Review in the habilitation proceedings: Eryk Krasucki, „A jednak coraz silniej wierzę”. Życie i los Witolda Kolskiego 1902–1943, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019, ss. 286; University of Szczecin; field of humanities, discipline of history.

Back