Instytut Historii Nauki PAN

dr Karolina Karpińska

06.05.2019 | 14.01.2025

Pracownia Historii Nauk Ścisłych

pok. A02

tel. +48 22 65 72 836 / wew. 836

dyżury: pon., czw. 10.00–12.00

e-mail: karolinakarpinska@ihnpan.pl

karolinakarpinska001@gmail.com

ORCID: 0000-0002-1477-6622

Zainteresowania naukowe

historia nauczania matematyki, ze szczególnym uwzględnieniem nauczania matematyki na ziemiach polskich w czasach zaborów
historia matematyki

Wykształcenie

2016 dyplom doktora nauk humanistycznych uzyskany w Instytucie Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk (specjalność: historia matematyki)
2008–2014 studia doktoranckie w zakresie matematyki na Wydziale Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
2008 magisterium uzyskane na Wydziale Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (specjalność: nauczanie matematyki i informatyki)

Zatrudnienie

2017– Instytut Historii Nauki PAN, adiunkt

Członkostwo w radach naukowych, redakcjach czasopism i serii wydawniczych

2019– członek redakcji czasopisma „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki”

Wybrane publikacje

Redakcja książek i czasopism

R. Duda, Historia matematyki w Polsce na tle dziejów nauki i kultury, Warszawa 2019.

Rozdziały w pracach zbiorowych

Gnomonics in Secondary School Education in the Territories of Poland in the 17th–20th Centuries, [w:] Advances In The History Of Mathematics Education, red. Alexander Karp, Springer 2022, s. 131–170.
Scientific novelties implemented into teaching mathematics in secondary schools on the Polish territories in the 19th century. The case of descriptive geometry; [w:] ‘Dig where you stand’ 6 – Proceedings of the Sixth International Conference on the History of Mathematics Education, red. É. Barbin, K. Bjarnadóttir, F. Furinghetti, A. Karp, G. Moussard, J. Prytz, G. Schubring. WTM-Verlag Münster 2020, s. 205–218.
Mathematics teaching in gymnasia and real schools in Poland in the years 1795–1918: Schools with Polish and German as the language of instruction – comparison, [w:] Proceedings of the Eighth European Summer University on History and Epistemology in mathematics Education (ESU-8) (Skriftserie 2019, nr 11), red. É. Barbin, U. T. Jankvist, T. H. Kjeldsen, B. Smestad, C. Tzanakis. Oslo (Oslo Metropolitan University) 2019, s. 727–758.
O przenikaniu nowych teorii do kształcenia szkolnego w toruńskiej Szkole Realnej w XIX wieku, [w:] 35. mezinárodní konference Historie matematiky, Velké Meziříčí, 22. 8. až 26. 8. 2014, red. J. Bečvář, M. Bečvářová, Praha 2014, s. 183–188.
Nauczanie matematyki w szkołach średnich Torunia w XIX w., [w:] 34. mezinárodní konference Historie matematiky, Poděbrady, 23. 8. až 27. 8. 2013, red. J. Bečvář, M. Bečvářová, Praha 2013, s. 107–122.
K. Karpińska, B. Klemp-Dyczek, Matura z matematyki w Gimnazjum w Toruniu w II połowie XIX w., [w:] Nauka – Etyka – Wiara 2013, Nauka – możliwości i ograniczenia, Konferencja CHFPN 30 maja – 2 czerwca 2013, Warszawa 2013, s. 181–19

Artykuły

‘Denominate numbers’ in mathematics school textbooks by Stefan Banach, „Historia Mathematica” 59(2022), s. 164–196. DOI: https://doi.org/10.1016/j.hm.2021.01.001.
Karpińska, B. Klemp-Dyczek, Geometria kół Otta Reichela jako przykład pracy z uczniem zdolnym na lekcjach matematyki w II połowie XIX wieku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Mathematicae Pertinentia” 12(2020), s. 173–196. DOI:10.24917/20809751.12.8.
Podręczniki do matematyki Stefana Banacha w kontekście doświadczeń szkolnych autora, „Analecta. Studia i materiały z dziejów nauki” 28 (2019), z.1, s. 71–138.
K. Karpińska, S. Domoradzki, O egzaminie maturalnym z matematyki na obszarze zaboru pruskiego od XVIII do początku XX wieku, „Antiquitates Mathematicae” 11(2017), s. 157–201.
Teaching thinking in terms of functions – fulfilling the fundamental idea of Merano Programme in the Torun Classic Gymnasium in early twentieth century, „Technical Transactions / Czasopismo Techniczne” 2-NP (2015), s. 173–190.
Troska o naukowy wymiar nauczania matematyki w Szkole Realnej w Toruniu w II połowie XIX wieku, „Antiquitates Mathematicae” 8(2014), s. 75–140.
O nauczaniu geometrii w Gimnazjum Toruńskim w II połowie XIX wieku, „Rozprawy z dziejów oświaty”, tom L, 2013, s. 113–148.

Artykuły popularnonaukowe (wybór)

Geometria Mikołaja Kopernika: o cięciwach w kole, „Matematyka – czasopismo dla nauczycieli” 6(2018), s. 40–49.
Wpływ odzyskania niepodległości przez Polskę na nauczanie matematyki w szkołach średnich, „Matematyka – czasopismo dla nauczycieli” 5(2018), s. 43–48.
Pierwsze egzaminy maturalne z matematyki na ziemiach polskich (1789–1805), „Matematyka – czasopismo dla nauczycieli” 4(2018), s. 42–49.
O sposobie oceniania z matematyki. Gimnazjum w Inowrocławiu na przełomie XIX i XX wieku, „Matematyka – czasopismo dla nauczycieli” 3(2018), s. 34–39.
Trygonometria płaska w gimnazjalnym nauczaniu matematyki w XIX wieku (cz.II.), „Matematyka – czasopismo dla nauczycieli” 2(2018), s. 40–49.
Trygonometria płaska w gimnazjalnym nauczaniu matematyki w XIX wieku (cz.I.), „Matematyka – czasopismo dla nauczycieli” 1(2018), s. 41–49.
Planimetria w gimnazjalnym nauczaniu matematyki w XIX i na początku XX wieku, cz.II. Konstrukcje trójkątów, „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 6(2017), s. 40–47.
Planimetria w gimnazjalnym nauczaniu matematyki w XIX i na początku XX wieku, cz.I. Analiza części planimetrycznej podręcznika „Die Elementar Mathematik” L. Kambly’ego, „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 5(2017), s. 37–42.
Szkoły typu realnego na ziemiach polskich zaboru pruskiego: rodzaje i charakterystyka szkół oraz procedury przeprowadzania matur, „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 4(2017), s. 38–44.
Przyrządy miernicze i ich wykorzystanie w nauczaniu szkolnym matematyki od XVII do końca XIX wieku, cz.II. Zadania z miernictwa, „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 3(2017), s. 38–44.
Przyrządy miernicze i ich wykorzystanie w nauczaniu szkolnym matematyki od XVII do końca XIX wieku, cz.I. Opis przyrządów mierniczych, „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 2(2017), s. 37–45.
Matury z matematyki w gimnazjach klasycznych zaboru pruskiego, „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 1(2017), s. 35–45.
Matematyka w toruńskich szkołach ponadelementarnych w latach 1793–1920 (cz.2), „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 6(2016), s. 51–56.
Matematyka w toruńskich szkołach ponadelementarnych w latach 1793–1920 (cz.1), „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli” 5(2016), s. 42–53.

Inne

Referaty wygłoszone w trakcie konferencji (wybór)

Mikołaj Kopernik jako matematyki. Aparat matematyczny De revolutionibus ze współczesnego punktu widzenia, w trakcie konferencji: Urodziny a życie aktywne. Jak Olsztyn i Toruń o Kopernika się spierają…, Olsztyn, 28.09.2023.
Gnomonics in Mathematics Secondary School Education on the Territories of Poland in the 17th–20th c., w trakcie konferencji: 14^th International Congress on Mathematical Education, Szanghaj (Chiny), 11–18.07.2021.
Scientific novelties implemented into teaching mathematics in secondary schools on the territory of Poland in the 19th century, w trakcie konferencji: 6th International Conference on the History of Mathematical Education, Marsylia (Francja), 16–20.09.2019.
Mathematics teaching in gymnasiums and real schools in Poland in the years 1795–1918. Schools with Polish and German as the language of instruction – comparison, w trakcie konferencji: 8th European Summer University on the History and Epistemology in Mathematics Education, Oslo (Norwegia), 20–16.07.2018.
O nauczaniu matematyki w szkołach z polskim i niemieckim językiem wykładowym w czasach zaborów – porównanie, w trakcie konferencji: XXXII Konferencja z Historii Matematyki, Będlewo, 23–26.04.2018.
Program Merański z matematyki w Toruniu w latach 1905–1911, w trakcie konferencji: XXXI Konferencja z Historii Matematyki, Będlewo, 22–26.05.2017.
Karl Weierstrass jako nauczyciel w drodze do kariery akademickiej, w trakcie konferencji: XXXI Konferencja z Historii Matematyki, Będlewo, 22–26.05.2017.
Zmiany zakresów nauczania matematyki w gimnazjach w Toruniu, Gdańsku, Kołobrzegu, Inowrocławiu, Chełmnie i Braniewie od XVI do początku XX wieku, w trakcie konferencji: III Konferencja Matematyczno-Informatyczna „Congressio–Mathematica”, Rzeszów, 27–29.09.2017.
The role of Matura examination in Mathematics and its influence on the development of mathematical culture in the territory of Poland under Prussian partition and in the first years after regaining independence, w trakcie konferencji: Development of mathematics and related sciences in Central-Eastern Europe in the 20th century, Kraków, 13–15.09.2017 (referat wygłoszony wspólnie z S. Domoradzkim).
Otto Reichel’s construction tasks as an example of work with gifted gymnasial students in the Torun Gymnasium in the 19th century, w trakcie konferencji: Development of mathematics and related sciences in Central-Eastern Europe in the 20th century,Kraków, 13–15.09.2017 (referat wygłoszony wspólnie z B. Klemp-Dyczek).
Matematyka „szkół uczonych” na ziemiach polskich w XVI–XIX w. Wnioski dla współczesnej praktyki edukacyjnej, w trakcie seminarium: Multidyscyplinarne Badania nad Przeszłością, cz. II. Podążać śladami poprzedników?, Warszawa, IAE PAN, 21.11.2017.
Geometria kół Otta Reichela – praca z uczniem zdolnym na lekcjach matematyki w Gimnazjum Toruńskim w II połowie XIX wieku, w trakcie konferencji: X Północne Spotkania Geometryczne, Olsztyn, 29–30.06.2016.
Teaching thinking in terms of functions – fulfilling the fundamental idea of Merano Programme in the Torun Classic Gymnasium in early twentieth century, w trakcie konferencji: Exact sciences and mathematics in Central-Eastern Europe from the mid-XIX century till WW II, Kraków, 11–13.06.2015.
O przenikaniu nowych teorii do kształcenia szkolnego w toruńskiej Szkole Realnej w XIX wieku, w trakcie konferencji: 35. mezinárodní konference Historie matematiky, Velké Meziříčí (Czechy), 22–26.08.2014.
O nauczaniu geometrii w Gimnazjum Toruńskim w II połowie XIX wieku, w trakcie konferencji: Recepcja Nauk Ścisłych w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie 1850–1920, Kraków, 20–22.09.2013.
Nauczanie matematyki w szkołach średnich Torunia w XIX w., w trakcie konferencji: 34. mezinárodní konferenci Historie matematiky w Poděbradech, Poděbrady (Czechy), 23–27.08.2013.
Matura z matematyki w Gimnazjum w Toruniu w II połowie XIX w., w trakcie konferencji: Konferencja CHFPN Nauka – Etyka – Wiara 2013, Rydzyna, 30.05–02.06.2013 (referat wygłoszony wspólnie z B. Klemp-Dyczek).

Referaty popularnonaukowe (wybór)

Matematyka Kopernika na tle osiągnięć naukowych jego czasów, referat wygłoszony z okazji 548. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, 20–25.02.2021.
Aparat matematyczny przewrotu kopernikańskiego, w trakcie konferencji: Kopernik na Ziemi Lubawskiej, Lubawa–Warszawa–Truszczyny, 28–29.05. 2020.

Udział w projektach badawczych

Koordynator grantu nr KONF/SP/0204/2023/01 pt. „Organizacja 8th International Conference on the History of Mathematics Education”, przyznanego przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu „Doskonała nauka II”. Konferencja odbędzie się 16–20 września 2024 r. w Warszawie.
Koordynator grantu nr NPRH/U21/SP/507538/2021/11 pt. „Przetłumaczenie na język angielski oraz wydanie drukiem i w wersji elektronicznej monografii Romana Dudy pt. Historia matematyki w Polsce na tle dziejów nauki i kultury (Warszawa 2019)”, przyznanego przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”.
Udział w realizacji grantu nr 0333/NPRH7/H11/86/2018 pt. „Słowniki Biograficzne Uczonych Polskich”, przyznanego przez Ministra Edukacji i Nauki; opracowanie naukowe biogramów do Słownika Biograficznego Matematyków, pod red. prof. Romana Dudy.

Działalność dydaktyczna

Nauczanie matematyki na ziemiach polskich – szkolnictwo średnie, wykład dla słuchaczy studium doktoranckiego, IHN PAN, 09.2020–01.2021.

Wróć