Instytut Historii Nauki PAN

dr hab. Magdalena Paciorek, prof. PAN

12.02.2014 | 09.01.2024

Pracownia Historii Nauk Przyrodniczych i Medycznych

pok. A19

tel. +48 22 65 72 748

dyżury: wt. 13.00–15.00, czw. 11.00–13.00

e-mail: magda.pa@op.pl

ORCID: 0000-0002-3859-4743

Wykształcenie, stopnie i tytuły naukowe

historyk, absolwentka Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego – (1998); praca magisterska pt. Procesy polityczne Kazimierza Pużaka – socjalisty przywódcy Polski Podziemnej 1945–1948, pod kierunkiem prof. R. Turkowskiego
2007 r. doktorat w IHN PAN – praca doktorska pt. Problematyka higieny dzieci i młodzieży w polskim czasopiśmiennictwie medycznym okresu międzywojennego, pod kierunkiem doc. dr hab. B. Urbanek
2018 r. habilitacja w IHN PAN – praca habilitacyjna: Studenci wydziałów lekarskich w Polsce w latach 1944/1945–1948/1949. Kształtowanie i rozwój środowiska

Zatrudnienie

2004–2007 asystentka Instytutu Historii Nauki PAN, w Sekcji Historii Nauk Medycznych
od grudnia 2007 adiunkt IHN PAN
2018 – profesor IHN PAN

Działalność naukowo-organizacyjna

– współorganizator cyklu konferencji z cyklu: Zawody medyczne na ziemiach polskich w XIX i XX w. (pod kierunkiem prof. B. Urbanek)

Zawód położnej na ziemiach polskich w XIX i XX w. (2004)
Zawód farmaceuty na ziemiach polskich w XIX i XX w. (2006)
Zawód dentysty – lekarza stomatologa na ziemiach polskich w XIX i XX w. (2007)
Zawód pielęgniarki na ziemiach polskich w XIX i XX w. (2008)
Zawód lekarza na ziemiach polskich w XIX i XX w. /2009/
Zawód diagnosty laboratoryjnego i felczera na ziemiach polskich w XIX i XX w. (2011)
Zawód ratownika medycznego na ziemiach polskich w XIX i XX w. (2012)
Zgromadzenia zakonne w medycynie i farmacji na Śląsku i Zagłębiu (2013)
Rozwój aptekarstwa śląskiego. Moda i styl w aptekach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Śląska i jego specyfiki ( 2015)
Konferencja Międzynarodowa pt. Szpitalnictwo na Górnym Śląsku. Szpitale polskie w XIX i XX w. ze szczególnym uwzględnieniem regionu Śląska, Katowice 10–11 czerwca 2016 r.
Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Czystość i brud. Higiena w XIX wieku. Wokół przełomu bakteriologicznego, Bydgoszcz 21–22 września 2016
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Czystość i brud. Higiena między wielkimi wojnami 1918–1939, Bydgoszcz, 21–22 września 2017
Konferencja Naukowa Historia diety i kultury odżywiania, Wrocław 20 października 2017 r.
Międzynarodowa Konferencja Naukowa Lekarz na prowincji, Hucisko, 9–10 listopada 2017
Konferencja Medycy polskiego pogranicza II Rzeczypospolitej 1918–1939 – Warszawa 30 XI–1 XII 2018

– Współorganizator Konferencji Naukowej – Kobiety w medycynie. W stulecie odzyskania niepodległości 1918–2018 – marzec 2019, Warszawa

Członkostwo w radach naukowych, redakcjach czasopism i serii wydawniczych

sekretarz redakcji czasopisma „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną”
sekretarz redakcji „Słownika biograficznego polskich nauk medycznych XX w.”

Członkostwo w towarzystwach i organizacjach naukowych

Polskie Towarzystwo Historii Nauk Medycznych, członek
Towarzystwo Lekarskie Warszawskie, Sekcja Historyczna, członek
Polskie Towarzystwo Lekarskie, Sekcja Historyczna, członek

Wybrane publikacje

Książki autorskie i współautorskie

Higiena dzieci i młodzieży w polskim czasopiśmiennictwie medycznym dwudziestolecia międzywojennego, wyd. IHN PAN, Warszawa 2010, ss. 434.
Studenci wydziałów lekarskich w Polsce w latach 1944/1945–1948/1949. Kształtowanie i rozwój środowiska, wyd. IHN PAN Warszawa 2016, ss. 406.
A. Marek, M. Paciorek, M. Ciesielska, Kobiety w medycynie. W stulecie odzyskania niepodległości 1918-2018, wyd. wyd. Uczelnia Łazarskiego, Warszawa 2019, ss. 269. ISBN 978-83-64054-84-6.
Bożena Urbanek, Magdalena Paciorek, Maria Ciesielska, Aktywności polskich lekarzy w okresie międzywojennym. W stulecie powołania Izb Lekarskich (1919-1939), oficyna wyd. Aspra, Warszawa 2020, ISBN 978-83-8209-091-8.

Rozdziały w pracach zbiorowych

Położna w podręcznikach do nauki zawodu okresu międzywojennego, [w:] Zawód położnej na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. B. Urbanek, Katowice 2004, s.159–173.
Działalność Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego w latach 1915–1939, [w:] Towarzystwo Lekarskie Warszawskie 1820–2005, doc. Z. Podgórska-Klawe, Warszawa 2005, T.II, s.63–123.
Kronika posiedzeń TLW w latach 1916–1939, red. H. Bojczuk, J. Mackiewicz, M. Paciorek, [w:] Towarzystwo Lekarskie Warszawskie 1820 – 2005, red. doc. Z. Podgórska-Klawe, Warszawa 2005, T.II, s. 7–44.
Działalność społeczna i organizatorska lekarzy dentystów pierwszej połowy XX wieku, [w:] Zawód stomatologa na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, pod red. B. Urbanek, Warszawa 2007, s.156–166.
Polskie podręczniki do nauki pielęgniarstwa w okresie dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Zawód pielęgniarki na ziemiach polskich w XIX i XX w, B. Urbanek, Warszawa 2008, s.227–246.
Pielęgniarstwo psychiatryczne na łamach „Przewodnika Pielęgniarskiego” 1929–1933, [w:] Zawód pielęgniarki na ziemiach polskich w XIX i XX w, B. Urbanek, Warszawa 2008, s. 306–314.
Pierwsze polskie podręczniki i obcojęzyczne przedruki dla średniego personelu medycznego w latach 1948–1960, [w:] Zawód pielęgniarki na ziemiach polskich w XIX i XX w, red. B. Urbanek, Warszawa 2008, s. 377–393.
Wizerunek lekarza w polskim filmie fabularnym w XX w., [w:] Zawód lekarza na ziemiach polskich w XIX i XX w., red. B. Urbanek, Warszawa 2009, s. 373–399.
Działalność lekarzy Żydów w Warszawie pierwszej połowy XX w., [w:] Polscy lekarze Żydzi w XIX i XX wieku, red. Z. Podgórskiej Klawe, Warszawa 2010, s. 127–137.
Współzawodnictwo pracy w służbie zdrowia na przykładzie „Służby Zdrowia” na przełomie lat 40. I w pierwszej połowie lat 50., [w:] Szkice z historii medycyny, red. J. Supady, Łódź 2010, s. 449–469.
Polskie zakłady i pracownie rentgenowskie dwudziestolecia międzywojennego w świetle ówczesnych doniesień prasowych, [w:] Zawody diagnosty i felczera na ziemiach polskich w XIX i XX w. red. B. Urbanek, Warszawa 2011, s.219–232.
Podręczniki do nauki ratownictwa medycznego w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] Zawód ratownika medycznego na ziemiach polskich w XIX i XX w, red. B. Urbanek, Warszawa 2012, s. 203–215.
Jak zdrowemu postępować należy, czyli o sposobie zachowania zdrowia za czasów A.Corneliusza Celsusa, [w:] Czystość i brud. Higiena w starości, red. W. Korpralska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2013, s. 265–278.
Działalność polityczna i organizacyjna kół PPR-owskich i rad zakładowych szpitali warszawskich w latach 1945–1948, [w:] Szpitalnictwo na Górnym Śląsku. Szpitale polskie w XIX i XX w. ze szczególnym uwzględnieniem regionu Śląska, pod red. A. Marek i B. Urbanek, Katowice 2016, s.147–160.
O wychowaniu fizycznym dzieci i młodzieży przełomu XIX i XX w. w opinii lwowskich medyków i wychowawców, [w:] Czystość i brud. Higiena w XIX wieku. Wokół przełomu bakteriologicznego, red. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2016, s. 173–187.
Środowisko szkolne w opinii lekarzy higienistów i architektów okresu II RP, [w:] Czystość i brud, Higiena między wielkimi wojnami 1918–1939, red. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2017, s. 253–273.
Kuchnia chłopska czyli o żywieniu się ludu wiejskiego na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX w. w opinii ówczesnych doniesień prasowych, [w:] Historia diety i kultury odżywiania, red. B. Płonka-Syroka, Wrocław 2018, s. 157–178.
Ochrona zdrowia żołnierzy w okresie II RP – rola i zadania lekarzy wojskowych, [w:] Medycy polskiego pogranicza II Rzeczypospolitej 1918–1939, red. B. Urbanek, Wyd. IHN PAN, Warszawa 2018, s. 395–413.
Kobiety w czepkach – prestiż zawodu pielęgniarki w opinii polskiej prasy medycznej lat 50., w: (red. A. Marek, M. Paciorek, M. Ciesielska) Kobiety w medycynie. W stulecie odzyskania niepodległości 1918–2018, wyd. Uczelnia Łazarskiego, Warszawa 1919, s. 187–205; ISBN 978-83-64054-84-6
Pielęgniarstwo polskie lat pięćdziesiątych XX wieku w opinii ówczesnej prasy zawodowej – problemy i troski, w: (red. nauk) A. Magowska, K.Pękacka-Falkowska, M.Owecki, Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki, Kontekst, Poznań 2020, s.387–401. ISBN 978-83-65275-95-0
Zdrowe dziecko przyszłością narodu – działalność popularyzatorska środowiska lekarskiego okresu II Rzeczypospolitej, w: (red:)B. Urbanek, Paciorek, M Ciesielska, Aktywności polskich lekarzy w okresie międzywojennym. W stulecie powołania Izb Lekarskich (1919–1939), oficyna wyd. Aspra, Warszawa 2020, s. 473– 488. ISBN 978-83-8209-091-8
Lekarz na prowincji w okresie PRL-u – problemy i troski środowiska lekarskiego lat 50. I 60. XX wieku, w: Czystość i brud. Higiena za żelazną kurtyną (1945–1989/1991), pod red. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, G. Frischke, Lublin 2021, s. 141–160. ISBN 978-83-67049-12-2

Artykuły

Problematyka alkoholizmu wśród dzieci szkół powszechnych w polskim czasopiśmiennictwie medycznym w latach 1923–1938 „Medycyna Nowożytna” 2003, z.1–2, s. 197–220.
Problematyka gruźlicy w latach 1918–1938 w „Pamiętniku TLW” „Pam. Tow. Lek. Warsz.”, 2003, s. 77–93.
Działalność Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego w latach 1915–1918, „Pam. Tow. Lek. Warsz.” 2004, s.136–156.
Problematyka rozwoju polskiego czasopiśmiennictwa medycznego w latach międzywojennych ze szczególnym uwzględnieniem prasy higienicznej, „Medycyna Nowożytna” 2006 z.1–2, s. 93–124.
Stosunek do duszy i ciała w kategorii “dobrej śmierci” – w świetle przewodników, poradników i testamentów staropolskich „Medycyna Nowożytna” 2007, z.1–2.
Prasa lekarska w Polsce w latach 1945–1949. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2010, nr 3–4, s. 149–185.
Idea ruchu stachanowskiego w sektorze zdrowotnym w latach 1948–1956 (na przykładzie czasopisma „Służba Zdrowia”, „Medycyna Nowożytna” 2009/2010, z. 1–2, s. 149–179.
Instytucja nadzoru fachowo-lekarskiego w Polsce w latach 1947–1950 w świetle ówczesnych doniesień prasowych, „Medycyna Nowożytna” 2011, t. 17, z. 1, s. 149–169.
Rekrutacja studentów na wydziały lekarskie w drugiej połowie lat 40.i 50. elementem polityki władz państwowych wobec inteligencji, „Medycyna Nowożytna” 2012, t. 18, z.1/2, s. 219–234.
Dylematy i możliwości kwerend dokumentów z lat 1945–1956 w wybranych archiwach państwowych, „Medycyna Nowożytna” 2013, z. 1, s. 161–168.
Dyscyplina pracy i nauki na przykładzie studentów polskich wydziałów lekarskich na przełomie lat 40. i w pierwszej połowie lat 50., „Medycyna Nowożytna” 2013, z. 2, s. 169–193.
Dylematy i możliwości kwerend dokumentów z lat 1945–1956 w wybranych archiwach państwowych, „Medycyna Nowożytna” 2013, t.19, z. 1, s. 161–168.
O wychowaniu nowego typu lekarza w Polsce na przełomie lat 40. i 50. XX w. „Medycyna Nowożytna” 2014, z. 2, s. 127–149.
Medycyna Nowożytna w liczbach, „Medycyna Nowożytna” 2015, z. 2., s. 125–134.
Z archiwów, bibliotek i muzeów – interpretacje źródłoznawcze na łamach „Medycyny Nowożytnej”, „Medycyna Nowożytna” 2015, z. 2, s. 99–123.
Działalność Komisji Historii Nauk Medycznych przy Radzie Naukowej Ministerstwa Zdrowia w latach 1952–1956 w świetle dokumentów AAN, „Medycyna Nowożytna” 2019, z. 1, s. 141–160.
O problemach i zadaniach lekarzy prowincjonalnych ziem Królestwa Polskiego w opinii „Czasopisma Lekarskiego” przełomu XIX i XX w. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2020, nr 3, s. 59–75.
Profesorowie wydziałów lekarskich przełomu lat 40 i 50 XX w. w archiwaliach Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KC PZPR) Archiwum Akt Nowych „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną” 2020, nr 2, s. 117–157.
O historykach medycyny i zakładach naukowych pierwszej połowy lat 50. XX w. w świetle sprawozdania Ministerstwa Zdrowia „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną” 2021, z. 2, s. 111–135.

Artykuły recenzyjne i recenzje

E. Więckowska, Lekarze jako grupa zawodowa w II Rzeczpospolitej, Wrocław 2004, s. 285, „Medycyna Nowożytna” 2005, z.1–2, s. 241–244.
J. Sikorska-Kulesza, Zło tolerowane. Prostytucja w Królestwie Polskim w XIX wieku, wyd. Mada, Warszawa 2004, s. 392, „Medycyna Nowożytna” 2006, z.1–2, s. 194–196.
A. Drygas, Apteka „Pod Złotym Lwem” w Toruniu, Łódź 2006, wyd. Bez Recepty, ss.112, „Medycyna Nowożytna” 2007, z. 1–2, s. (w druku)
M. Zaremba-Bielawski, Higieniści z dziejów eugeniki, wyd. Czarne, Wołowiec 2011, ss.427, „Medycyna Nowożytna” 2011, t.17, z. 1, s. 281–284.
Jan Wnęk, Dziecko w naukowej literaturze naukowej 1918–1939 Warszawa 2012, ss. 580, „ Medycyna Nowożytna” 2012, t.18, z.1/2, s. 268–272.
Historia powstania Akademii Medycznej w Białymstoku. Studenci pierwszego rocznika pod red. Lecha Chyczewskiego, Magdaleny Grassmann, Pawła Radziejewskiego, wyd. BUM, Białystok 2012, ss. 383, „Medycyna Nowożytna” 2012, t. 18, z.1/2, s. 273–275.
David Schneider, Historia współczesnej medycyny, renesans, wynalezienie chirurgii i rewolucja implantów, tł. G. Łuczkiewicz, wyd. Znak, Kraków 2021, ss. 560, „Medycyna Nowożytna” 2021, z. 2, s. 225–226.

Biogramy

Jerzy Ludwik Choróbski, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX w. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s.26–29.
Józef Handelsman, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX w. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s.79–83.
Witold Maciej Kapuściński, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s. 94–97.
Bronisław Walery Koskowski, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s.97–99.
Jan Mazurkiewicz, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s. 117–120.
Adam Opalski, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s. 128–130.
Ludwik Antoni Paszkiewicz, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s. 136–139.
Witold Eugeniusz Zawadowski, [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Profesorowie warszawscy połowy XX wieku. Warszawa 2004/2005, s. 179–183.
Strzyżewski Włodzimierz (1924–1995) Polski Słownik Biograficzny 2007, T.184, s.

Sprawozdania

Wolffiana 2004, „Medycyna Nowożytna” 2004, T.11, z.1, s. 247–248.
Sprawozdanie z konferencji naukowej z cyklu „Zawody medyczne na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Ustroń, 24–26 marca 2006, „Medycyna Nowożytna” 2006, z. 1–2, s. 203–205.
Muzeum Nauki i Medycyny w Damaszku. „Medycyna Nowożytna” 2009/2010, z. 1–2, s. 237–243.

Inne

Udział w konferencjach naukowych

Konferencja naukowa pt. Kobiety w medycynie. W stulecie odzyskania niepodległości 1918–2018, Warszawa, 9 marca 2019 r., organizator: Uczelnia Łazarskiego i IHN PAN, i współprowadząca sesję oraz wykład.
XXV Zjazd Polskiego Towarzystwa Historii Nauk Medycznych, organizator: Uniwersytet Medyczny w Poznaniu; Poznań 10–11 października 2019 r.
Konferencja Naukowa: Czystość i brud. Higiena za żelazną kurtyną (1945–1989/1991). Organizator: Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Fundacja Naukowa „Bydgoska Szkoła Historii Nauk Medycznych”, Bydgoskie Towarzystwo Naukowe data: (10–11 grudnia 2020 r.)

Ekspertyzy i recenzje w postępowaniu doktorskim i habilitacyjnym

Recenzent prac doktorskich na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku i w Katowicach
- Mgr Marta Piszczatowska Położnictwo i ginekologia na Akademii Medycznej w Białymstoku w latach 1950-1987, Białystok, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 2019 r. dziedzina i dyscyplina – historia medycyny, nauki o zdrowiu 2019
- mgr Mariola Śleziona, Samoocena zmian jakości życia i systemu wartości życiowych chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu C; Katowice, Śląski Uniwersytet Medyczny; dziedzina i dyscyplina; zdrowie publiczne; nauki o zdrowiu 2019
- mgr Lucyna Graf, Poglądy na temat życia, opieki i śmierci osób objętych opieką paliatywną, Śląski Uniwersytet Medyczny; dziedzina i dyscyplina zdrowie publiczne

Wróć