dr Mateusz Marszałkowski

03.01.2019 | 30.04.2024

Pracownia Wiedzy o Dawnej Książce pok. A16 tel. +48 22 65 72 730 dyżury: czw. 10.00–14.00 e-mail: mmarszalkowski@ihnpan.pl ORCID: 0000-0003-0063-9499

Zainteresowania naukowe

Dekoracje w średniowiecznych rękopisach, ze szczególnym uwzględnieniem zdobień filigranowych.

Wykształcenie, stopnie i tytuły naukowe

• 2009 licencjat, Wydział Sztuk Pięknych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• 2013 magister, Wydział Sztuk Pięknych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• 2020 doktorat, Wydział Sztuk Pięknych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (tytuł rozprawy doktorskiej: Średniowieczne kodeksy iluminowane z cysterskiego skryptorium w Pelplinie. Problematyka zabytkoznawcza)

Zatrudnienie

• 2018– Polska Akademia Nauk, Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów

Udział w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych

• 2014–2015 Konserwacja i digitalizacja graduału z lat 1347–1378, jednego z najcenniejszych kodeksów średniowiecznych w Polsce. Program Ministerstwa kultury i Dziedzictwa Narodowego Wspieranie Działań Muzealnych (priorytet: Ochrona i cysfryzacja dziedzictwa kulturowego), Nr EBOI: 40738/13/A1
• 2018–2023 Inwentarz dziedzictwa narodowego w zakresie rękopisów średniowiecznych – projekt finansowany przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki, członek zespołu – Manuscripta.pl
• 2022–2023 Muzyka w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach: źródła, konteksty, repertuar – projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki, OPUS – wykonawca
• 2023 Skarbiec mariacki– projekt finansowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – wykonawca

Członkostwo w radach naukowych, redakcjach czasopism i serii wydawniczych

• „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” – sekretarz redakcji (od 2021)
• „Organon” – sekretarz redakcji (od 2022)

Członkostwo w towarzystwach i organizacjach naukowych

• Towarzystwo Naukowe Toruńskie (od 2014)
• Instytut Kaszubski (od 2022)

Stypendia, nagrody i wyróżnienia

• 2015 stypendium z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rok 2015. Projekt: Studium zabytkoznawcze grupy kodeksów pelplińskich z czasów od końca XIII do połowy XIV wieku
• 2021 nagroda Prezesa Rady Ministrów za wyróżniającą się rozprawę doktorską za rok 2020

Wybrane publikacje

Rozdziały w pracach zbiorowych

• Pierwsze iluminowane rękopisy skryptorium kodeksowego pelplińskich cystersów, [w:] Pismo i sztuka to jedyni świadkowie czasów. Dziedzictwo średniowiecznych cystersów wpisane w Pomorski Szlak Cysterski, red. Alicja Słyszewska-Szybowska, Andrzej Wałkówski, Pelplin 2021, s. 85–114, ISBN 978-83-8127-717-4.
• Przedstawienia stworzeń wodnych w kodeksach iluminowanych skryptorium w Pelplinie w 2 połowie XIV wieku, [w:] Interpretacje przyrody w przeszłości, red. Piotr Oliński, Wojciech Piasek, Radosław Piętka, Wydawnictwo UMK, 2020, s. 165–182, ISBN 978-83-231-4335-2.
• Zbiór tekstów medycznych z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu – kilka słów o dekoracji i proweniencji, [w:] Stare i nowe dziedzictwo Torunia, Bydgoszczy i regionu 2, red. Juliusz Raczkowski, Monika Jakubek-Raczkowska, Wydawnictwo UMK, 2020, s. 67–74, 341–350, ISBN 978-83-7285-907-5.
• Początki librarii cystersów w Pelplinie. Kilka słów o importowanych księgach rękopiśmiennych, [w:] In Principio. Mit początku w kulturze średniowiecznej Europy. Tom dedykowany pamięci prof. Jacka Wiesiołowskiego. Materiały XXXVII Seminarium Mediewistycznego im. Alicji Karłowskiej-Kamzowej, red. Jacek Kowalski, Witold Miedziak, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2020, s. 219–235, ISBN 978-83-7654-477-9.
• Handschriften Doberaner Provinienz in der Diözesanbibliothek Pelplin, [w:] Zisterzienserwege. Die Wege zu den Klosterstätten des südlichen Ostseeraums, hrsg. Jost Ebert, Grünberg Verlag, 2020, s. 44–71, ISBN 978-3-933713-60-5.
• Dekorator pelplińskiego Graduału L13 i jego oeuvre, [w:] Textus et pictura: średniowieczny kodeks rękopiśmienny jako nośnik treści, znaczeń i wartości artystycznych, pod red. Moniki Jakubek-Raczkowskiej i Marty Czyżak (Studia nad Skryptorium i Spuścizną Rękopiśmienną Średniowiecza; 2) Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019, 153–171, ISBN: 978-83-231-4291-1.
• Zdobienia filigranowe – analiza styloznawcza, [w:] Pelpliński Graduał L13. Dzieło – badania – konserwacja, red. Juliusz Raczkowski, Monika Jakubek-Raczkowska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2019, s. 107–122.
• Monika Jakubek-Raczkowska, Mateusz Franciszek Marszałkowski, Twórca Graduału L13, [w:] Pelpliński Graduał L13. Dzieło – badania – konserwacja, red. Juliusz Raczkowski, Monika Jakubek-Raczkowska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2019, s. 123–146.
• Toruńska Summa iuris canonici (Rps 27/II). Przyczynek do badań nad średniowieczną spuścizną iluminatorską państwa zakonnego w Prusach, [w:] Stare i nowe dziedzictwo Torunia, Bydgoszczy i regionu, red. Juliusz Raczkowski, przy współpracy Moniki Jakubek-Raczkowskiej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydział Sztuk Pięknych, Toruń 2018, s. 107–112, 304–306.
• Doberaner Handschriften in der Bibliothek des Priesterseminars in Pelplin, [in:] Die Ausstattung des Doberaner Münster. Kunst im Kontext, hg. Gerhard Weilandt, Kaja von Kossart, Michael Imhof Verlag, Petersberg 2018, S. 185–189.
• Rozpoznanie grupy rękopisów ze zbiorów Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie w świetle najnowszych badań, [w:] Claritas et consonantia. Funkcje, formy i znaczenia w sztuce średniowiecza. Księga poświęcona pamięci prof. Kingi Szczepkowskiej-Naliwajek w dziesiątą rocznicę śmierci, red. Monika Jakubek-Raczkowska, Juliusz Raczkowski, Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Oddział Warszawski, Toruń–Warszawa 2017, s. 373–388.
• Badania nad dekoracjami filigranowymi średniowiecznych rękopisów ze zbiorów Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie – wprowadzenie do problematyki założeń, [w:] Trzeci Ogólnopolski Kongres Studentów i Doktorantów Historii Sztuki (Łódź, 8–11.10.2015), red. Krzysztof Stefański, Błażej Ciarkowski, Alina Barczyk, Koło Naukowe Historyków Sztuki. Katedra Historii Sztuki. Uniwersytet Łódzki, Łodź 2016, s. 87–94.

Artykuły

• M.F. Marszałkowski, P. Ziółkowski, An Unknown Fragment of the Late Medieval Chełmno Gradual L 2 from the Diocesan Library in Pelplin Discovered in the Antiphoner Akc. 7889 from the Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences, „Zapiski Historyczne”, 2024, 89, z. 1, s. 63–87,  ( PDF )
• Działalność rękopiśmienna pelplińskich cystersów, „Nasze Pomorze”, 2022, nr 23, s. 13–40 ( PDF )
• Rękopisy średniowieczne pelplińskich cystersów, „Nasze Pomorze”, 2021, nr 22, s. 15–26. ( PDF )
• Statuty zakonu krzyżackiego ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu – przyczynek do badań nad sztuką w kręgu zakonu krzyżackiego w Prusach, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, 2015, 46, s. 105–126. ( LINK )

Inne

• nota katalogowa: Rps 5/I: pismo i zdobienia (część poświęcona zdobieniom), [w:] Katalog rękopisów średniowiecznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, oprac. Marta Czyżak; przy współpr. Moniki Jakubek-Raczkowskiej i Arkadiusza Wagnera, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016, s. 22.
• nota katalogowa: Rps 27/II: pismo i zdobienia (część poświęcona zdobieniom), [w:] Katalog rękopisów średniowiecznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, oprac. Marta Czyżak; przy współpr. Moniki Jakubek-Raczkowskiej i Arkadiusza Wagnera, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016, s. 108.

KATALOG RĘKOPISÓW ŚREDNIOWIECZNYCH

Wystawy

• 2023 – Pelplińskie manuskrypty. Sztuka i historia – wystawa w Muzeum Zachodniokaszubskim w Bytowie, 12 lipca–1 października 2023 r. – opracowanie tekstów wraz z wyborem fotografii

Wróć