Monika Wiśniewska, PhD

09.05.2020 | 22.03.2023

Assistant Professor

History of Education and Anthropology of Culture Research Unit Room : A10 Phone: +48 22 65 72 863 Office hours: Tuesday, Thursday 11am–1pm E–mail: mwisniewska@ihnpan.pl ORCID: 0000-0002-8877-8807

Academic interests

• History of childhood
• History of preschool education
• Educational policy of the 20^th century
• 20^th-century religious education

Education, academic degrees and titles

• 2018 – PhD in History; graduate of doctoral studies at the Faculty of History and Social Sciences of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw (defense with honors)

Employment

• 2022– chief specialist at Institute of Heritage of National Thought
• 2018– assistant professor at the Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences, History of Education and Anthropology of Culture Research Unit
• 2015–2017 lecturer, Faculty of History and Social Sciences, Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw

International experience

• 2020 – participation in the International Scientific Conference Udział i rola Polonii Amerykańskiej w kształtowaniu stosunków polityczno-społecznych pomiędzy USA i Polską w XX i XXI wieku, organized by World Council for Research on Polish Diaspora, Institute of Historical Sciences, UKSW, Polish Mission of the Orchard Lake Schools, Coalition of Polish American Diaspora, Polish American Congress – West Florida Branch, Orchard Lake Schools, October 9-10, 2020, paper: Szkolnictwo polonijne w Stanach Zjednoczonych w XX wieku
• 2020 – preparation of the book chapter Szkolnictwo polonijne w Stanach Zjednoczonych w XX wieku for the post-conference publication Rola Polonii USA w kształtowaniu relacji polsko-amerykańskich w XX i XXI wieku, red. W. Gliński, Polskie Towarzystwo Historyczne, Warszawa–Orchard Lake 2020
• 2019 participation in the International Polskie wychodźstwo i jego przyczyny podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu; organized by World Council for Research on Polish Diaspora, Faculty of Historical Sciences, UKSW, Polish Society of Arts and Sciences Abroad, Jagiellonian Club in London, Warsaw UKSW, October 25, 2019, paper: Edukacja polonijna po II wojnie światowej
• 2016 participation in an international conference organised as part of the international research project „Obchody Millenium na Uchodźstwie – w pięćdziesiątą rocznicę”; organisers: the Polish Senate, „Wspólnota Polska” Association, Cardinal StefanWyszynski University in Warsaw; paper: „Udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w Millenium”.
• 2016 co-organisation of an international conference for PhD students „Między polityką a emigracją”; Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, paper: „Skazane na wymarcie. Obozy dla zakonnic w Czechosłowacji (1950–1989)”;
• 2015 participation in an international scientific conference „Człowiek a edukacja na przestrzeni dziejów”; organiser: University of Rzeszów, paper: „Wychowanie przedszkolne w polityce oświatowej Polski Ludowej w latach 1945–1956”.

Participation in national and international research projects

• 2017– NPRH grant 013/FIL/2016/90 Pomniki myśli filozoficznej, teologicznej i społecznej XX i XXI wieku (editor of notes by Primate of Poland Stefan Wyszyński, Pro memoria, volumes 1956–1957, 1961, 1971)
• 2018–2020 Central Research Project of the Institute of National Rememberance, „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989”
• 2014–2016 Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, research project „Przedszkola w polityce oświatowej Polski ludowej” (Principal Investigator)

Membership in scientific councils and editorial boards of journals and publishing series

• Editorial Assistant and member of the editorial board of the journal “Rozprawy z Dziejów Oświaty” (Dissertations for the History of Education)
• Editorial Assistant of the journal “Nauka Polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój” (Polish Science – Requirements, Organization and Development)

Membership in scientific societies and organizations

• The World Research Council on Poles Abroad
• History of Education Society

Selected publications

Authored and co-authored books

• Wyszyński, Pro memoria, 1971, oprac. i wstęp M. Wiśniewska, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2022 [in press].
• Wyszyński, Pro memoria, t. 4: 1956–1957, oprac., red. M. Białkowski, M. Wiśniewska, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2020.
• Wyszyński, Pro memoria, t. 8: 1961, oprac. i wstęp M. Wiśniewska, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2019.
• Przedszkola Polski „ludowej” 1944–1965. Ideologizacja instytucji, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2019.

Editorial work (books and journals)

• Wiśniewska (red.), Edukacja w PRL, Warszawa 2016.
• Mieczkowski, M. Wiśniewska (red.), Wybrane aspekty funkcjonowania prawicy, Warszawa 2016.
• Mieczkowski, M. Wiśniewska (red.), Przeszłość i przyszłość prawicy, Warszawa 2016.

• Karolina Kaczorowska (1929–2021), [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 4, red. R. Łatka, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2022, s. 77–82.
• Stefania Marianna Marciszewska-Posadzowa (1874–1955), [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 4, red. R. Łatka, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2022, s. 198–201.
• Cecylia Plater-Zyberk (1853–1920), [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 4, red. R. Łatka, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2022, s. 242–247.
• Barbara Teresa Żulińska (1881–1962), [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 4, red. R. Łatka, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2022, s. 402–408.
• Depedagogizacja dzieciństwa. Determinanty zdrowia i rozwoju dzieci w Polsce w pierwszych latach po II wojnie światowej, Wydawnictwo Instytutu Pileckiego, Warszawa 2022 [in press].
• „Działalność ekstremistów kościelnych stwarza niekorzystny klimat we wzajemnych stosunkach”. Relacje między biskupami warszawskimi a władzami stołecznymi w okresie stanu wojennego w dokumentach Wydziału do spraw Wyznań w Warszawie, [w:] Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”, t. 2, red. R. Łatka, Warszawa 2022, s. 446–483 [in press].
• Warszawska administracja wyznaniowa 1950–1956. Wybrane zagadnienia, „Rocznik Teologiczny” 2021, z. 2, s. 587–611.
• Celina Rozalia Leonarda z Chludzińskich Borzęcka CR (1833–1913), [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 2, Wydawnictwo Neriton, Instytut Dziedzictwa i Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Warszawa, 2021, s. 61–69.
• Szkolnictwo polonijne w Stanach Zjednoczonych w XX wieku, [w:] Rola Polonii USA w kształtowaniu relacji polsko-amerykańskich w XX i XXI wieku, red. W. Gliński, Polskie Towarzystwo Historyczne, Warszawa–Orchard Lake 2020, s. 605–625 i wersja ang.: Polish diaspora education in the United States in the 20th century, [w:] Rola Polonii USA w kształtowaniu relacji polsko-amerykańskich w XX i XXI wieku, red. W. Gliński, Polskie Towarzystwo Historyczne, Warszawa–Orchard Lake 2020, s. 626–645.
• Eryk Sztekker – „pracownik merytoryczny” Urzędu do spraw Wyznań, [w:] Urząd do spraw Wyznań. Struktury, działalność, ludzie, t. 1: Struktury wojewódzkie i wybrane aspekty działalności, red. R. Łatka, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2020, s. 452–504.
• Stosunki między władzami stolicy i Kościołem warszawskim powinny stanowić przykład dla kraju. Duchowieństwo wobec opozycji politycznej w świetle akt stołecznego aparatu wyznaniowego 1981–1989, [w:] Księża dla władzy groźni. Duchowni współpracujący z opozycją (1976–1980), t. 2, red. R. Łatka, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2020, s. 67–85.
• Róża Maria Czacka, [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 1, red. R. Łatka, Wydawnictwo Neriton, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej, Warszawa 2020, s. 44–51.
• Wanda Justyna Nepomucena Malczewska, [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 1, red. R. Łatka, Wydawnictwo Neriton, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej, Warszawa 2020, s. 304–310.
• Sieć przedszkoli wyznaniowych w Polsce w latach 1945–1965, [w:] Christus vincit. Księga dedykowana biskupowi Edwardowi Frankowskiemu w 80. rocznicę urodzin, red. M. Krzysztofiński, J. Wołczański, Kraków-Rzeszów-Stalowa Wola-Toruń 2017, s. 353–373.
• „Szkoła należy do państwa, a nie do Kościoła”. Między polityką wyznaniową a oświatową Władysława Gomułki, [w:] Edukacja w PRL, red. M. Wiśniewska, Warszawa 2016, s. 219–236.
• Edukacja w koncepcjach polityków polskiej prawicy (1909–1944), [w:] Wybrane aspekty funkcjonowania prawicy, red. R. Mieczkowski, M. Wiśniewska, Warszawa 2016, s. 51–68.
• Udział żeńskich instytutów życia konsekrowanego w Milenium na Uchodźstwie – zarys problemu, [w:] Milenium na Uchodźstwie, red. R. Łatka, J. Żaryn, Warszawa 2016.
• Najdalej na prawo. Środowisko „Tygodnika Warszawskiego”, [w:] Wybrane aspekty funkcjonowania prawicy, red. R. Mieczkowski, M. Wiśniewska, Warszawa 2016, s. 69–85.
• Misja i aktualność patrona Roku 2014 – bł. Edmunda Bojanowskiego, [w:] Przeszłość i przyszłość prawicy, red. R. Mieczkowski, M. Wiśniewska, Warszawa 2016, s. 101–113.
• Problematyka edukacyjna w przemówieniach Prymasa Stefana Wyszyńskiego do sióstr zakonnych (1956–1963), [w:] Wyzwoleni, ale nie wolni (1945–1989), red. A. Popławska i in. t. 1, Warszawa 2015, s. 152–164.
• Piotr Wawrzyniak (1849–1910) z Wyrzeki k. Śremu, [w:] Wielcy Polacy z Królestwa Kongresowego i zaboru pruskiego, red. J. Marciak-Kozłowska, Białystok 2015, s. 401–408.
• Losy przedszkoli i ochronek służebniczek śląskich w latach 1945–1989, [w:] Przetrwały 200 lat. Myśl i dzieło bł. Edmunda Bojanowskiego w perspektywie XXI wieku, red. A. Siemak-Tylikowska, Warszawa 2014, s. 85–98.
• Prymas Józef Glemp i Polonia, [w:] Zakony żeńskie w PRL. W służbie Kociołowi i zakonom. Kardynał Józef Glemp – prymas dwóch epok, red. A. Mirek, Lublin 2014, s. 119–125.

• Determinanty rozwoju psychofizycznego dzieci w Polsce w pierwszych latach po II wojnie światowej, „Glaukopis” 2022, nr 40.
• Praxis sequitur theoriam, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2021, t. 58.
• Zdrowie uczniów, stan sanitarno-higieniczny szkół i medycyna szkolna w powojennej Polsce. Zarys problemu, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2021, t. 58.
• Mimo różnic znaleźć wspólny język, „Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój” 2020, t. 29, s. 169–178.
• „Takie były czasy. Pytanie, w jakim stopniu dziś są lepsze?”. Wspomnienia ks. prof. Zygmunta Zielińskiego, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2019, t. 56, s. 217–224.
• Biskup Kazimierz Romaniuk – sylwetka uczonego, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2019, t. 56, s. 141–163.
• Duszpasterstwo polonijne Kościoła rzymskokatolickiego w ostatnim programie rządowym PRL, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2019, nr 33, s. 133–149.
• Pro memoria, t. 3: 1953–1956 prymasa Stefana Wyszyńskiego, red. naukowa I. Czarcińska, A. Gałka – recenzja, „Glaukopis” 2019, nr 36.
• Szkolnictwo polonijne po II wojnie światowej – stan badań, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2019, nr 1-2, s. 257–284.
• Szkolnictwo wyznaniowe i nauczanie religii w świetle osobistych zapisków prymasa Stefana Wyszyńskiego z 1961 r., „Biuletyn Historii Wychowania” 2019, nr 40, s. 129–150.
• Upaństwowienie przedszkoli żydowskich, „Biuletyn Historii Wychowania” 2019, nr 40, s. 71–83.
• Edukacja w służbie Niepodległej według „Zasad wychowania narodowego” Zygmunta Balickiego, „Niepodległość i Pamięć” 2018, nr 1, s. 153–171.
• Fortis mulieribus. Zakonne sprawiedliwe wśród narodów świata, „Życie Konsekrowane” 2018, nr 3–4, s. 96–112.
• Początki radiofonizacji przedszkoli w Polsce Ludowej, „Kultura-Media-Teologia” 2016, nr 6, s. 113–126.
• Sieć przedszkoli w Polsce w pierwszej powojennej dekadzie, „Język-Szkoła-Religia” 2016, nr 3, s. 22–36.
• Gra na podwójnej scenie – kreacja przestrzeni edukacyjnej Polski Ludowej (wybrane zagadnienia), „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, 2015, t. 12, s. 237–250.
• Ks. Józef Gawlina organizatorem Katolickiej Agencji Prasowej, „Roczniki Teologiczne” 2015, t. 62, z. 4, „Historia Kościoła” 2015, s. 141–178.
• Kultura życia codziennego w żeńskich zakonach i zgromadzeniach zakonnych w PRL, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 2015, nr 4, s. 116–127.
• Oświatowe komisje rehabilitacyjne w świetle akt Ministerstwa Oświaty z lat 1956–1958, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2015, t. 52, s. 109–128.
• Przedszkola i ochronki zakonne w świetle polskiego prawa oświatowego w latach 1945–1961, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2015, t. 18, s. 311–322.
• Dyskryminacja katechetów zakonnych w prawie oświatowym okresu gomułkowskiego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2014, t. 17, s. 209–232.
• Działalność katechetyczna żeńskich zgromadzeń zakonnych w polityce oświatowej władz komunistycznych, „Zeszyty Formacji Katechetów” 2014, nr 3, s. 87–99.
• Eliminacja sióstr zakonnych z systemu oświaty i wychowania Polski Ludowej, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2014, t. 51, s. 157–180.
• Konferencja Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych i Konsulta w PRL. Zarys problematyki, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2014, nr 101, s. 297–237.
• Służebniczki śląskie wśród Polonii kanadyjskiej w Edmonton w latach 1972–1989, „Studia Polonijne” 2013, nr 34, s. 77–108.

Organization of scientific life

• Organisation of the conference Edukacja pod bombami. Dzieci wojny. Uwarunkowania edukacyjne i oświata podczas II wojny światowej i w okresie powojnia, IHN PAN and Pilecki Institute, 6th october 2022, Pałac Staszica, Warszawa.

Popularisation of science – articles

• Project „Znani nieznani” Institute de Republica
  • Bronisława Dłuska
  • Maria Sapieha
  • Florian Znaniecki
  • Konstanty Borzęcki
• TVP Nauka
  • Antoni Kępiński (1918–1972), legenda polskiej psychiatrii.
  • Wszawica, świerzb i inne realia powojennej szkoły.

Back