Seminarium z historii nauk przyrodniczych i ścisłych, 19 marca 2025 r.

11.03.2025 | 24.03.2025

Wpływ reguł kalendarzowych i przepowiedni na procesy decyzyjne elity inkaskiej w czasie hiszpańskiej Konkwisty

Prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski, Centrum Badań Andyjskich Uniwersytetu Warszawskiego

Data upadku stolicy Imperium Azteków, Tenochtitlan, 13 sierpnia 1521 roku, zapisana jest również w ich kalendarzu: „Kiedy tarcze zostały opuszczone, kiedy zostaliśmy pokonani, znakiem roku było 3 Calli [Dom], a dnia 1 Coatl [Wąż]”. Ta i inne daty związane z podbojem były przedmiotem interpretacji opartych między innymi na kalendarzach wróżebnych. Rozważania te wywarły głęboki wpływ na autochtoniczną wizję wydarzeń. Nie ograniczały się one jednak do komentowania wydarzeń z przeszłości; odgrywały również rolę w interpretowaniu kolonialnej teraźniejszości. Dobrym przykładem jest Codex Mexicanus, dzieło stworzone przez grono schrystianizowanych azteckich intelektualistów, napisane po 1590 roku jako reinterpretacja hiszpańskich „repertuarów czasu”, ale ze znaczącym komponentem nahuatl. Jednym z nich był system korelacji kalendarza chrześcijańskiego z kalendarzem azteckim. Na poziomie porównawczym uzasadnione jest pytanie, czy i w jaki sposób podobne rozważania mogły znaleźć odzwierciedlenie w postawie elity Inków, w czasie hiszpańskiej Konkwisty i po niej. Zaskakujące jest to, że do tej pory nikt najwyraźniej nie zajął się takim podejściem w sposób metodyczny.

Wróć