Prof. dr hab. Piotr Hübner (1944–2023)

10.06.2023 | 10.06.2023

W dniu 8 czerwca w Toruniu zmarł prof. dr hab. Piotr Hübner. Urodził się 27 maja 1944 r. w Warszawie, w rodzinie o tradycjach nauczycielskich. Studiował w latach 1964–1969 na Uniwersytecie Warszawskim – na Wydziale Prawa i Administracji, a uzupełniająco na Wydziale Historycznym. Dzięki wynikom w nauce i aktywności w kole naukowym uzyskał stypendium naukowe i liczne nagrody. Jego opiekunem naukowym był profesor Bogusław Leśnodorski. Publicznie wyrażany krytycyzm wobec systemu komunistycznego i aktywny udział w wydarzeniach marca 1968 r. spowodował represje. Pozbawiony możliwości pracy na uniwersytecie – mimo wysokiej oceny pracy magisterskiej „Organizacja życia artystycznego w Królestwie Polskim 1864–1890” – podjął pracę nauczycielską w Liceum Ekonomicznym w Warszawie. Z inspiracji Bogdana Suchodolskiego i Bogusława Leśnodorskiego prowadził badania własne z zakresu polityki naukowej w Polsce po II wojnie światowej.

W 1972 r. podjął pracę w Polskiej Akademii Nauk (Instytut Nauk Prawnych, a po roku – Zakład Prakseologii). Zebrał odpisy wielu tysięcy dokumentów, notatki z rozmów z prominentami i ofiarami systemu, a także domową bibliotekę liczącą kilka tysięcy książek, broszur i innych publikacji, obejmującą wiedzę o formach organizacji nauki polskiej w XIX i XX w. Wstępne rezultaty tych badań przedstawił jako pracę doktorską (obronioną w czerwcu 1973 r.) „Pierwszy Kongres Nauki Polskiej jako forma realizacji założeń polityki naukowej państwa ludowego”. Mimo wysokiej oceny, druk książki został zablokowany przez Wydział Nauki KC PZPR – ukazała się ona dopiero w 1983 r. w Wydawnictwie Ossolineum. W latach 1975–1981 był nauczycielem w XXXVII Liceum Ogólnokształcącym w Warszawie. W roku 1981 aktywnie działał w „Solidarności”, pełniąc z wyboru funkcję przewodniczącego Komisji Zakładowej Oświaty Warszawa-Śródmieście. Komisja Prezydium PAN przywróciła mu pracę w Zakładzie Prakseologii i Naukoznawstwa Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Dalsze badania zaowocowały obszerną syntezą „Polityka naukowa w Polsce w latach 1944–1953. Geneza systemu”, jej druk został jednak zablokowany przez cenzurę.

Piotr Hübner habilitował się w 1989 roku na podstawie publikacji „Nauka polska po II wojnie światowej – idee i instytucje”. W końcu 1989 r. i w 1990 r. współdziałał przy obaleniu ustroju komunistycznego, podejmując pracę doradcy w Komitecie do Spraw Nauki i Postępu Technicznego, współtworzył koncepcję reformy polityki naukowej, jako pełnomocnik ministra likwidował Urząd Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń. W latach 1991–1993 był dyrektorem Departamentu Polityki Naukowej Komitetu Badań Naukowych. Wywierał wpływ na ustawodawstwo w sprawach nauki, wspierał odbudowę społecznego ruchu naukowego, m.in. reaktywując Kasę im. Józefa Mianowskiego – Fundację Popierania Nauki i uruchamiając periodyki: „Nauka Polska – Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój” oraz „Problemy Społecznego Ruchu Naukowego”.

Interdyscyplinarne badania wprowadziły go w nieliczny krąg naukoznawców. Przeprowadził się do Torunia, podejmując pracę (od 1995 r.) w Instytucie Socjologii UMK. Tu zbudował program nauczania nowej subdyscypliny: socjologii instytucji i zrzeszeń. Do prac książkowych prof. Hübnera zaliczają się: „Polityka naukowa w Polsce w latach 1944–1953. Geneza systemu” (t. I–II, Wrocław 1992), „Siła przeciw rozumowi… Losy Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1939–1989” (Kraków 1994), „Zwierciadło nauki: mała encyklopedia polskiej nauki akademickiej” (Kraków 2013). W druku znajduje się Jego – licząca dwa tysiące stron – „Encyklopedia polskiej nauki akademickiej” (Wydawnictwo Naukowe UMK). Do września br. będzie ukazywał się także cykl wspomnień Profesora publikowany na łamach „Forum Akademickiego”. Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 8 czerwca 2023 r. w Toruniu.

Naszemu koledze, dr. Mateuszowi Hübnerowi składamy gorące wyrazy współczucia z powodu śmierci Ojca

Dyrekcja i pracownicy IHN PAN

Wróć