Pracownia Wiedzy o Dawnej Książce

Pracownicy

• dr hab. Jerzy Kaliszuk, prof. PAN – kierownik
• dr hab. Jacek Soszyński, prof. PAN
• dr Mikhail Khorkov, prof. RAN
• dr Mateusz Marszałkowski
• dr Paulina Pludra-Żuk
• dr Hanna Rajfura
• mgr Karolina Piszczałka
• mgr Sławomir Szyller

Zakres i główne kierunki badań

Zalążkiem pracowni był zespół badawczy „Manuscripta.pl” zorganizowany w 2016 r. w Instytucie Historii Nauki PAN przez prof. Jacka Soszyńskiego. Celem zespołu była rejestracja rękopisów średniowiecznych w zbiorach polskich, w ramach przyznanego w 2017 r. grantu NPRH. Prace obejmują identyfikację, odnotowanie i ogólny opis zarówno całych rękopisów (kodeksów) tzw. bibliotecznych, jak i fragmentów rękopiśmiennych, poloników (kodeksy pochodzenia polskiego w zbiorach obcych) oraz deperditów (rękopisy utracone z księgozbiorów polskich).

Obecnie – obok realizacji grantu – w pracowni prowadzone są projekty związane z szeroko pojętą historią kultury intelektualnej zwłaszcza w okresie średniowiecza. W obrębie naszych zainteresowań znajdują się:

• analiza rękopisów jako przedmiotów i nośników treści;
• analiza nieznanych lub niedostatecznie rozpoznanych tekstów, połączona z edycją źródłową;
• analiza różnych funkcji, jakie pełniły teksty, rękopisy i księgozbiory w procesie transmisji wiedzy, zwłaszcza w średniowieczu.

Współpracujemy z koleżankami i kolegami z Instytutu Sztuki PAN (dr Irina Chachulska, dr Dominika Grabiec), Instytutu Badań Literackich PAN (prof. dr hab. Mieczysław Mejor) oraz Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (mgr Agnieszka Fabiańska).

Projekty wspólne

• Inwentarz dziedzictwa narodowego w zakresie rękopisów średniowiecznych; grant NPRH Nr 0084/NPRH5/H11/84/2017, lata 2017-2022 (kierownik: J. Soszyński, wykonawcy: K. Piszczałka, J. Kaliszuk, M. Marszałkowski, P. Pludra-Żuk, S. Szyller).
• Inwentarz rękopisów średniowiecznych w zbiorach Biblioteki Diecezjalnej im. Biskupa Jana Bernarda Szlagi w Pelplinie (kierownik: M. Marszałkowski; wykonawcy: K. Piszczałka, J. Kaliszuk, J. Soszyński).
• Fragmenta manu scripta. Średniowieczne i wczesnonowożytne fragmenty i adligaty rękopiśmienne w inkunabułach Biblioteki Seminarium Duchownego we Włocławku (K. Piszczałka, J. Kaliszuk).
• Średniowieczne rękopisy w Bibliotece im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie (R. Čapaitė Lietuvos Istorijos institutas LAN, J. Soszyński, J. Kaliszuk).

Projekty indywidualne

Teksty

• Transmisja tekstu biblijnego w średniowieczu (J. Soszyński).
• Edycja czternastowiecznego traktatu De horalogiis (P. Pludra-Żuk).
• Edycja traktatu De calicibus Jana Szklarka (P. Pludra-Żuk).
• „Katalog arcybiskupów gnieźnieńskich” Jana Długosza (H. Rajfura)

Rękopisy / Fragmenty

• Inwentarz rękopisów średniowiecznych i wczesnonowożytnych w zbiorach Biblioteki Seminarium Duchownego we Włocławku (J. Kaliszuk).
• Projekt w ramach współpracy z Fragmentarium. Digital Research Laboratory for Medieval Manuscript Fragments: Medieval manuscript fragments of Teutonic Prussia in collections of the Parker Library, Corpus Christi College, Cambridge, the C. Norwid Library in Elbląg and the University Library in Toruń as the evidence in reconstructing the history of collections, we współpracy z Biblioteką Uniwersytecką w Toruniu i Biblioteką Elbląską im. C. Norwida (P. Pludra-Żuk).

Idee

• Egzempla, miracula i wizje w późnym średniowieczu (J. Kaliszuk).
• Kronikarstwo uniwersalne w historii rozwoju europejskiego życia intelektualnego (J. Soszyński).
• Księgozbiory średniowieczne na Pomorzu Zachodnim (K. Piszczałka).
• Kultura intelektualna zakonników w późnośredniowiecznej Polsce (J. Kaliszuk).
• Rękopisy Aurory Piotra Rigi w formacie folio fracto – forma a funkcja tekstu (P. Pludra-Żuk).
• Średniowieczne kodeksy iluminowane z cysterskiego skryptorium w Pelplinie. Problematyka zabytkoznawcza (M. Marszałkowski).
• Transmisja wiedzy i nauczanie w Polsce późnego średniowiecza (J. Kaliszuk).

Zebrania naukowe

Razem z Instytutem Badań Literackich (prof. dr hab. Mieczysław Mejor) oraz Instytutem Filozofii i Socjologii (prof. dr hab. Mikołaj Olszewski) tworzymy wspólne seminarium, które odbywa się co miesiąc.

Wróć